#thethailandersnews
หลายครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายหรือสัตว์เลี้ยงที่ป่วยเรื้อรัง อาจเคยพบเหตุการณ์ประหลาด เมื่อผู้ที่อ่อนแรง ไม่พูด ไม่ยิ้มมานาน กลับมีชีวิตชีวา พูดคุย หัวเราะ กินอาหาร หรือแม้แต่ลุกขึ้นนั่งได้ ทั้งที่ร่างกายใกล้สิ้นแรง ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “Terminal Lucidity” หรือ “Terminal Rallying” ช่วงเวลาสั้น ๆ ก่อนเสียชีวิตที่ผู้ป่วยกลับมาสดใสผิดหูผิดตา
ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคระบบประสาทและสมอง เล่าถึงผู้ป่วยใส่ท่อช่วยหายใจที่นอนแน่นิ่งหลายวัน แต่ฟื้นขึ้นมาเพียงหนึ่งวัน ลืมตา มองด้วยแววตาดีใจ พยายามสื่อสารราวกับบอกลา ก่อนยิ้ม หลับตา และจากไปอย่างสงบ ญาติบอกว่าเหมือนได้เห็นความสุขในวินาทีสุดท้าย อีกกรณีผู้ป่วยมะเร็งปอดระยะท้ายที่อ่อนแรงจนลุกไม่ได้ กลับลุกขึ้นเดินและพูดว่า “หายแล้ว” แต่ความสดใสนั้นอยู่เพียงวันเดียวก่อนเสียชีวิตอย่างสงบ
ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “Terminal Lucidity” หรือ “เฮือกสุดท้ายก่อนตาย” มีบันทึกครั้งแรกตั้งแต่ปี 1887 ต่อมา Nahm และ Greyson พบว่าเกิดขึ้นทั้งในผู้ป่วยสมองเสื่อม มะเร็ง และโรคสมองเรื้อรังอื่น ๆ หลายคนที่ไม่พูดหรือไม่รู้จักใครมานานกลับจำลูกหลาน กินอาหารโปรด หรือหัวเราะกับครอบครัว ก่อนเสียชีวิตภายใน 24–48 ชั่วโมง งานทบทวนใน Archives of Gerontology and Geriatrics ปี 2009 ระบุมากกว่า 80 กรณี และปี 2023 พบว่า 73% ของบุคลากรสุขภาพเคยเห็นปรากฏการณ์นี้ และ 22% ของผู้ป่วยเสียชีวิตภายในสามวัน ตัวอย่างที่พบได้ เช่น ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่จำใครไม่ได้มานาน อยู่ ๆ เรียกชื่อลูกหลานได้ชัดเจน ผู้ป่วยมะเร็งที่นอนซูบซีดไม่รับอาหาร กลับขอกินของโปรด ยิ้มหัวเราะ หรือสุนัขแก่ที่ป่วยเรื้อรัง เดินแทบไม่ไหว แต่วันหนึ่งกลับเดินไปหาเจ้าของ กระดิกหางอย่างมีความสุข
แม้กลไกยังไม่ชัดเจน อาจเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของสมอง สารสื่อประสาท เช่น โดปามีนหรือเอนดอร์ฟิน และคลื่นไฟฟ้าในสมองใกล้ช่วงสุดท้าย ซึ่งอาจทำให้เกิด “เฮือกสุดท้าย” แต่สิ่งสำคัญคือความหมายต่อครอบครัว ช่วงเวลาสั้น ๆ นี้เป็นโอกาสสุดท้ายที่จะกอด พูด และบอกความในใจ ราวกับเป็น “ของขวัญสุดท้าย” ที่ทำให้การลาจากเต็มไปด้วยความรักและความหมาย
Terminal Lucidity, or “Terminal Rallying,” is a phenomenon in which terminally ill patients briefly regain clarity and vitality before death, sometimes recognizing loved ones, eating, or even walking after long decline, often passing within 1–2 days. Documented since 1887 in dementia, cancer, and other brain disorders, its cause remains unclear but may involve brain changes, neurotransmitters like dopamine or endorphins, and altered brain waves. Families often experience this as a meaningful “final gift,” a brief chance to connect, say goodbye, and share love before the patient passes. Examples include patients with Alzheimer’s calling family members, cancer patients eating favorite foods, or even elderly pets moving and showing joy after long illness.
#TerminalLucidity #เฮือกสุดท้ายก่อนตาย #FinalGift #EndOfLifeMoments
ที่มา : สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์
